Jak dieta wpływa na klimat?

Czy wiesz, że codzienny wybór między kotletem a sałatką może mieć większe znaczenie dla klimatu niż zmiana samochodu na elektryczny? Jak dieta wpływa na klimat? To, co nakładasz na talerz, ma realny wpływ na emisje gazów cieplarnianych, zużycie wody i tempo zmian klimatycznych. Jedzenie to nie tylko kwestia smaku – to decyzja o przyszłości planety.

⸻

Żywność a ślad węglowy – ukryta cena kalorii. Jak dieta wpływa na klimat?

Produkcja żywności odpowiada dziś za około 1/3 wszystkich emisji CO₂ na świecie (FAO, 2024). Ale nie wszystkie produkty są sobie równe – niektóre mają „cięższy klimatowo” ślad niż inne.

Ślad węglowy 1 kg produktów:

• Wołowina – ok. 27 kg CO₂

• Ser – 13,5 kg CO₂

• Wieprzowina – 12 kg CO₂

• Tofu – 2 kg CO₂

• Soczewica – 0,9 kg CO₂

• Ziemniaki – 0,3 kg CO₂

Różnica jest ogromna. Gdyby przeciętny Polak zastąpił mięso roślinami przez 3 dni w tygodniu, jego roczne emisje spadłyby o ponad 450 kg CO₂ – to tyle, ile produkuje auto po przejechaniu 2 500 km.

⸻

Woda i ziemia – zasoby, które tracimy na talerzu

Każdy posiłek to nie tylko emisje, ale i zużycie cennych zasobów: wody, gleby i energii.

Produkcja mięsa wymaga ich wielokrotnie więcej niż uprawa roślin.

Aby wyprodukować:

• 1 kg wołowiny – potrzeba 15 000 litrów wody

• 1 kg kurczaka – ok. 4 300 litrów

• 1 kg soczewicy – jedynie 1 250 litrów

Dieta roślinna oznacza więc mniejsze obciążenie rzek, gleby i wód gruntowych.

Według raportu European Environment Agency (2024), przejście na dietę wegetariańską pozwala zmniejszyć zużycie wody aż o 35%.

⸻

Dieta roślinna a klimat w Polsce

Polska ma potencjał, by stać się liderem zmian w regionie.

Choć spożycie mięsa wciąż jest wysokie (ponad 70 kg rocznie na osobę), trend powoli się odwraca – coraz więcej Polaków ogranicza mięso z troski o zdrowie i środowisko.

Z badań Instytutu Ochrony Środowiska (2025) wynika, że:

• 1 na 5 młodych Polaków deklaruje dietę bezmięsną lub semiwegetariańską,

• aż 62% uważa, że sposób odżywiania ma wpływ na klimat,

• a 47% byłoby skłonnych ograniczyć mięso dla dobra planety.

To ogromny krok w kierunku zrównoważonego stylu życia.

⸻

Nie tylko emisje – także szansa na odbudowę natury

Produkcja mięsa to nie tylko CO₂. To również wylesianie, utrata bioróżnorodności i degradacja gleb.

Szacuje się, że 77% wszystkich gruntów rolnych służy hodowli zwierząt (łącznie z uprawami pasz), a dostarcza tylko 18% kalorii.

Zmniejszenie spożycia produktów zwierzęcych to szansa na:

• odzyskanie terenów pod lasy i łąki,

• spowolnienie erozji gleby,

• ochronę dzikich gatunków, które tracą siedliska.

Jak podaje WWF Polska (2024), ograniczenie mięsa w diecie o połowę mogłoby zredukować presję na lasy Amazonii o 37%.

⸻

Małe kroki, wielki efekt

Nie musisz od razu zostać weganinem, by pomóc planecie.

Wystarczy:

• wybierać roślinne źródła białka (ciecierzyca, tofu, fasola),

• stawiać na lokalne i sezonowe warzywa,

• ograniczyć mięso do 1–2 razy w tygodniu,

• kupować z głową i nie marnować żywności.

Każdy z tych kroków to realna różnica.

Według Oxford University (2023), gdyby przeciętny Europejczyk wprowadził takie zmiany, jego osobisty ślad węglowy związany z jedzeniem spadłby o 40%.

⸻

Planeta na talerzu

Dieta to nasza codzienna decyzja o tym, jak wygląda świat.

Zamiast pytać: „czy jedna osoba coś zmieni?”, lepiej zapytać: „co jeśli milion osób zrobi to samo?”.

Zmiana zaczyna się od śniadania, obiadu i kolacji – od prostego wyboru z troski o to, co naprawdę ważne.

⸻

Źródła / Bibliografia:

• FAO (2024): Global Food Systems and Climate Report.

• Oxford University (2023): Reducing Food Emissions through Dietary Change.

• European Environment Agency (2024): Water and Land Use in Food Production.

• WWF Polska (2024): Żywność a klimat – raport o wpływie diety na środowisko.

• Instytut Ochrony Środowiska (2025): Postawy Polaków wobec zmian klimatu i diety.